مزاحمت جنسی در محل کار یعنی چه؟
☘️به وقت زندگی زیبا زندگی کنیم☘️
تعریف آزارهای جنسی مختلف در محل کار
رعایت نکردن مرز کلامی
شاید برخی به محض اینکه نام آزار جنسی به گوششان می‌خورد تصوراتی مانند دست درازی یا تجاوز به ذهنشان خطور کند در صورتی که آزار جنسی به هیچ وجه تنها به این موارد ختم نمی‌شود و یکی از انواع مهم و به رایج آن آزارهای کلامی و رعایت نکردن خط و خطوط حریم کلامی است. این رد کردن مرزهای کلامی گاهی به اندازه متلک‌های جنسی کاملا مستقیم و روشن است و گاهی می‌تواند به اندازه یک لحن خودمانی زیرپوستی و به ظاهر بدون اشکال باشد! صحبت‌های نگار از مراجعین ما را در این زمینه بخوانید:” راستش من معمولا آدم جدی و درون گرایی هستم و نمی‌تونم به سرعت با افراد وارد فاز صمیمیت بشم، توی محل کار قبلیم ۶ سال مشغول بودم اما تا روزهای آخر همه رو با اسم فامیل صدا می‌زدم، شماره هیچ کدوم رو نداشتم و رابطه‌ام با همکارهام در حد سلام و علیک و گفتگوهای روزمره یا کاری بود، توی محل کار جدیدم خیلی شوکه شدم وقتی هفته اول کارم مدیرم من رو با اسم صدا زد نگار، نگار بیا اتاقم کارت دارم، نگار پرونده‌ها چی شد عزیزم، نگار چه مانتوی زیبایی پوشیدی و … راستش این جملات من رو خیلی معذب می‌کرد به خصوص که من اصلا چنین لحن خودمونی با این آقا نداشتم و اینکه ایشون به خودش اجازه داده بود انقدر سریع با من صمیمی باشه اصلا احساس خوبی به من نمیداد و یه جوری تجاوز به حریمم محسوب می‌شد”. شاید با خود بگویید چه اشکالی دارد اگر همکارها در محل کار با یکدیگر صمیمی باشند و یکدیگر را با نام کوچک صدا بزنند، جواب سوال شما این است که صمیمت یک فرآیند دو نفره است نه یک تصمیم تحمیل شونده و اجباری! بگذارید یک مثال اغراق آمیز در اینباره بزنیم، اگر همکار شما یکباره در اتاق کارتان لخت شود و بگوید گرم است و ترجیح می‌دهد با زیرپوش کار کند شما راحت خواهید بود؟ آنهم در هفته‌های اول همکاریتان؟ صمیمیت کلامی هم در واقع همان لخت شدن لحن و کلام است! وقتی طرف مقابل نخواهد با شما صمیمی صحبت کند هرگونه اصرار به این امر نوعی تجاوز به حریم خواسته‌های اوست! از آن گذشته استفاده از لغات جنسی، جک‌های جنسی و سکسی و هرآنچه دیگری را به علت جنسیتش معذب کند نیز جزء رعایت نکردن مرزهای کلامی به شمار می‌رود.
رعایت نکردن مرز فیزیکی
افراد در کشورهای مختلف حد و مرز فیزیکی متفاوت دارند، در برخی کشورها افراد تا یک متر از یکدیگر فاصله می‌گیرند و فاصله نزدیک تر آن‌ها را معذب می‌کند، در برخی دیگر از کشورها افراد می‌توانند تا بیست سانتی متری یکدیگر نیز بایستند و بدون اینکه احساس ناراحتی داشته باشند با یکدیگر گفتگو و معاشرت کنند و برخی دیگر نیز حتی با لمس فیزیکی یکدیگر نیز مشکلی ندارند و این موضوع در فرهنگشان کاملا جا افتاده است. در کشور ما نیز اقوام و فرهنگ‌های مختلف ممکن است در این زمینه تفاوت‌های ریزی داشته باشند اما به طور کلی نزدیکی بیش از اندازه فیزیکی به خصوص بین دو جنس مخالف در کشور ما باعث ایجاد ناراحتی و معذب بودن طرفین خواهد شد. صحبت‌های سمیرا را در این خصوص بخوانید:” من خانواده بازی دارم، معمولا مشکلی توی روابط اجتماعی با جنس مخالف نداشتیم و منم آدم معذبی نیستم اما این همکارم که باعث آزارم شده خیلی خودش رو به من نزدیک می‌کنه در حدی که نفس‌هاش به من میخو‌ره یا یه مدلی بالای صندلی من می‌ایسته که من بو و گرماش رو کاملا حس میکنم و این خیلی من رو اذیت می‌کنه، حس میکنم این کار رو عمدا انجام می‌ده چون یکی دوبار دیدم وقتی میخواد بیاد بالای سر من اول می‌ره به خودش عطر می‌زنه”.
تئوری مثلثی عشق (Triangular Theory of Love): صمیمیت، اشتیاق و تعهد
رعایت نکردن مرز اجتماعی
روابط اجتماعی فارغ از تفاوت‌های فکری و فرهنگی چهارچوب‌های مشخصی دارند! مثلا در حالت عادی شما از همسایه‌تان انتظار ندارید برایتان غذا بپزد یا وقتی با همسرتان بگو مگو دارید انتظار ندارید همکارتان بین شما میانجی گری کند! مگر اینکه رابطه شما از حالت همسایگی یا همکاری خارج شده باشد و تبدیل به دوستی صمیمیانه شده باشد تا توقعاتتان تغییر کرده باشد اما در حالت کلی این چهارچوب‌ها از جانب اغلب افراد پذیرفته شده است. داشتن مرز اجتماعی به زبان ساده یعنی طرف مقابل بداند جایگاهش در رابطه با شما چیست و بر اساس آن رفتار کند، اگر همکارتان است در قالب رفتارها و توقعات یک همکار عمل کند. اگر فرد پایش را فراتر از این قالب بگذارد مرز اجتماعی شما را رعایت نکرده است. مثلا همکاری که به خودش اجازه می‌دهد خارج از ساعت کار اداری و نیمه شب به شما پیام دهد، پیام‌هایی با محتوای نامناسب برایتان ارسال کند، اصرار دارد با شما صمیمی شود و درباره تجربیات عاطفی‌اش با شما صحبت کند، اصرار کند خارج از محیط کار یکدیگر را ببینید و … حد و مرز اجماعی‌اش را به عنوان همکار با شما رعایت نکرده است. صحبت‌های فرشاد را در اینباره بخوانید تا متوجه شوید آزارهای جنسی در محیط کار تنها مختص خانم‌ها نیست و آقایان نیز می‌توانند درگیر این موضوع باشند:”من یه مرد متاهل هستم و مسلما اولین الویتم همسرم و حفظ زندگی مشترکمه نه کار، مدیر من اما یه خانم بود که چنین الویتی رو درک نمی کرد، ساعت ۲ به من پیام میداد میگفت آقای فلانی این کار انجام بشه و من لزومی نمیدیدم ساعت ۲ نصفه شب پیام ایشون رو باز کنم و ایشون فردا توی محل کار شاکی میشدن! اگر کار فورس بود قابل درک بود اما واقعا کار اورژانسی هم نبود، یا انتظار داشتن من چون باهاشون هم مسیر هستم ایشون هم برسونم و برای من حساسیت خانمم منطقی بود که نخواد من یه خانم دیگه رو هر روز برسونم خونشون حتی اگه همکارم باشه، از اون گذشته ایشون برای من پیام های تبریک روز مهندس و مرد با کلی قلب و گل و ایموجی بوسه می‌فرستاد که به نظرم لزومی نداره به عنوان یه همکار چنین ابراز محبتی! خلاصه با مشورت همسرم تصمیم گرفتم از اون کار بیرون بیام چون همون طور که گفتم رفتارهاشون برای من منطقی نبود”.
دست درازی مستقیم
آزار جنسی 2
یکی دیگر از موارد جدی آزار جنسی در محل کار دست درازی مستقیم و لمس بدنی توسط شخص مزاحم است. این دست درازی می‌تواند یک لمس ساده یا اجبار شما به رابطه جنسی و در نهایت تجاوز مستقیم باشد. اغلب در چنین آزارهایی از قبل نشانه‌هایی وجود دارد، مثلا تمام موارد قبلی که به آن اشاره کردیم مانند مزاحمت کلامی، رعایت نکردن مرز فیزیکی و … همه می‌توانند نشانه‌ای از این باشد که طرف مقابل مستعد دست درازی مستقیم به شما باشد. البته این بدان معنا نیست که اگر شخصی در محل کار به شما دست درازی کرد مقصرش شمایید که نشانه‌های پیشین را جدی نگرفتید! به هیچ عنوان در امر تجاوز مساله اصلی مقصر بودن یا نبودن شما نیست، موضوع مهم مراقبت از خودتان و ترمیم آسیب‌های جسمی و روانی ناشی از آن است.
برخورد با شوهر خسیس (با خساست همسرم چه کار کنم؟)
چه باید کرد؟
به هیچ عنوان سکوت نکنید
اولین و مهمترین کاری که باید در مقابل فرد مزاحم در محل کار انجام دهید این است که در مقابل او سکوت نکنید. این موضوع وقتی آزارهای جنسی آزارهای بدنی مستقیم و همراه با دست درازی باشد اهمیت بسیار زیادی دارد. یادتان باشد آسیب‌های ناشی از دست درازی جنسی به شما تا مدت‌ها گریبان گیر شما خواهد بود و نباید خود را در این موقعیت قرار دهید. متاسفانه برخی از افراد به خصوص خانم‌ها با دیدن نشانه‌ها به دلایل مختلفی مانند خجالت کشیدن، ترس از برچسب خوردن، حفظ آبرو و … در مقابل آزارهای جنسی سکوت می‌کنند. برخی دیگر به دلیل ترس از دست دادن کارشان دست به چنین سکوتی می‌زنند و برخی دیگر از ترس اینکه خودشان متهم شوند نشانه‌ها را نادیده می‌گیرند! دلیل سکوتتان هرچه باشد به نفع شما نیست و شما در معرض خطرات جدی‌تری قرار می‌گیرید. حتما با یک مشاور در اینباره صحبت کنید تا کمک کند با توجه به شرایطتتان تصمیم صحیحی بگیرید.
کاملا قاطع، واضح و صریح پاسخ دهید
آزار جنسی 3
هیچ ایما و اشاره یا کنایه و صحبت غیر مستقیمی برای گفتگو با فرد مزاحم در محل کار نداشته باشید. باید صریح، قاطع، مستقیم و روشن به او پاسخ دهید. فردی که به خودش اجازه داده در محل کار برای شما مزاحمت ایجاد کند نیازمند یک پاسخ سریع و قاطعانه است. صحبت های شیوا از مراجعین ما را در این زمینه بخوانید:” اولین بار شب بهم پیام داد ساعت حدود ۲ بود، من باز کردم ولی جواب ندادم، فرداش سر کار گفت چرا جواب ندادی؟ گفتم خواب بودم ساعت ۲ شب بود، گفت ولی سین کردی حتما داری ناز می کنی منم چیزی نگفتم، فردا شب باز پیام داد من جواب ندادم که بفهمه نمیخوام جواب بدم یهو نوشت بازم داری ناز میکنی خانمی! خیلی بهم برخورد، بعدا با مشاور صحبت کردم بهم توصیه کرد بهتر بود مستقیما بهش میگفتم من به تایم کاری جواب پیام همکارهام رو نمیدم و حتی همه دوستای صمیمی اجازه ندارن اون ساعت به من پیام بدن و لطفا از این به بعد غیر از تایم کاری بهم پیام ندین، اگه اینطوری قاطع جواب می‌دادم کار به توهین ها و جک های جنسی که بعدها ارسال می‌کرد نمی رسید”.
مدارک را از بین نبرید
معمولا مزاحمان جنسی بعد از برملا شدن رفتارشان آن را انکار می‌کنند و حتی گاهی سعی در مقصر جلوه دادن طرف مقابل نیز دارند. لازم است مدارکی که از مزاحمت‌های او دارید مانند پیام‌ها یا عکس‌های نامربوط را حفظ کنید، این کار برای اعلام جنگ یا رسوا کردن او نیست بلکه نوعی محافظت از خودتان به شمار می‌آید. صحب‌های علیرضا را در این زمینه بخوانید:” راستش وقتی دست رد به سینه این خانم زدم و بهش گفتم همسرم رو دوس دارم و بهت اجازه نمیدم زندگیم رو بهم بزنی خیلی بهش برخورد و شروع کرد من رو تهدید کردن به اینکه زندگیت رو بهم می‌زنم، به همه همکارهای شرکت گفته بود من بهش پیشنهاد دوستی دادم، یکی از همکارهای شرکت من دخترخاله خانمم هست و موضوع رو به گوش خانمم رسوند، منم که همه پیام های این خانم و دست رد به سینه زدن‌هاش رو نگه داشته بودم به خانمم نشون دادم و خدارو شکر میکنم که اون پیام‌ها رو پاک نکرده بودم وگرنه اثباتش به خانمم ممکن بود سخت باشه”. البته حفظ مدارک تنها برای اثبات بی گناهی‌تان به شریک عاطفی نیست، گاهی موضوع مزاحمت جنسی بسیار جدی و پای طرفین را به دادگاه خواهد کشاند! بنابراین تا جایی که ممکن است این مدارک را حفظ کنید.
ازدواج با دختر یا پسر سرطانی (ازدواج با فرد مبتلا به سرطان خون)
جلوی فراهم شدن بستر آزار را بگیرید
همانطور که توضیح دادیم با فرد مزاحم باید قاطع و صریح باشید. این قاطعیت باید گاهی کلامی و گاهی نیز عملی اتفاق بیفتد. اگر او موقعیتی را ایجاد کرد کرد که با شما تنها باشد از آن موقعیت قاطعانه دوری کنید، مثلا اگر قرار است و نفره به داخل آسانسور بروید خیلی روشن بگویید “من از راه پله می‌روم”، “می‌توانید از آسانسور بیرون بیایید و منتظر بمانید تا او برود. این یک مثال ساده بود تا نشان دهیم چطور باید قاطعانه از بستری که او برای مزاحمت با شما ایجاد می‌کند بدون خجالت یا رودربایستی دوری کنید.
نه مخفی کنید نه جار بزنید!
آزار جنسی 4
همانطور که توضیح دادیم قرار نیست در مقابل فرد مزاحم در محل کار سکوت کنید و اجازه دهید به رفتارش ادامه دهد اما لازم نیست این موضوع را جار بزنید. شاید لازم باشد بنابر شرایط خاصتان با مدیر ارشدتان در اینباره صحبت کنید اما لزومی ندارد تک تک کارمندان از این ماجرا اطلاع داشته باشند. جار زدن این موضوع کمکی به رفع مشکلتان نمی‌کند، شما در محیط کار هستید و ایجاد هرگونه حاشیه‌ای در محل کار ممک است به ضرر شما نیز تمام شود. از آن گذشته شما به دنبال انتقام، ریختن آبروی او و … نیستید و تنها می‌خواهید این مشکل را حل کنید و بدون تنش به کارتان ادامه دهید، پس طبق شرایط منحصر به فرد خود و محیط کارتان بهترین تصمیم را بگیرید.
دست درازی مستقیم هشدار بسیار جدی و خطرناکی است
همانطور که توضیح دادیم موضوع مزاحمت جنسی برای فرد ممکن است از یک آزار کلامی ساده تا دست درازی و تجاوز متغیر باشد. مساله تجاوز و دست درازی مستقی بسیرا جدی است و تحت هیچ شرایطی نباید نادیده گرفته شود، با محض دیدن نشانه‌های هشدارآمیز این موضوع محل را ترک کنید یا خود را در شرایط امنی قرار دهید و در اولین فرصت این موضوع را پیگیری جدی کنید و تا زمانی که از امنیت خودتان مطمئن نشدید پیگیری این موضوع را ادامه دهید. در موارد جدی‌تر حتی ممکن است مجبور باشید پلیس را در جریان بگذارید.
